اثر مقادیر مختلف نیتروژن و تنش کم آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخص های فیزیولوژیکی در جو بهاره

اثر مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و متابولیت های سازگاری جو بهاره در شرایط کم آبی بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرارگرفت. فاکتور های آزمایش شامل تنش کم آبی در سه سطح 35 درصد، 60 درصد و 85 درصد ظرفیت زراعی و مصرف نیتروژن در سه سطح 40، 80 و 120 کیلو گرم در هکتار کود نیتروژن (منبع اوره 46 درصد) بود. در این پژوهش طول و وزن ساقه، وزن مخصوص ساقه، شاخص برداشت، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، میزان پرولین و قند محلول اندازه گیری شد. نتایج نشان داد زمانی که گیاه در معرض تنش کم آبی باشد، طول و وزن ساقه، وزن مخصوص ساقه، شاخص برداشت، وزن 100 دانه، عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش و قند محلول و میزان پرولین به طور معنی داری افزایش می یابد. در بین تیمار های کودی بیش ترین عملکرد دانه و اجزای عملکرد با مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. هم چنین نیتروژن با تخفیف اثر تنش موجب افزایش معنی دار مقدار صفات مربوط به عملکرد و کاهش معنی دار متابولیت های سازگاری شد. نتایج همبستگی نشان داد وزن 100 دانه بالاترین همبستگی مثبت و معنی داری (944/0=r ، 1%=α) را با عملکرد دانه داشت. به عبارت دیگر کاهش ماده خشک تولیدی در تنش کمبود آب، نمو زایشی گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد. پرولین نیز کم ترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد (875/0- =r، 5%=α). به نظر می رسد که اختصاص کربن بیش تر در ساختار متابولیت های سازگاری، هم چون پرولین می تواند باعث کاهش رشد شود. بنابراین سنتز بیش تر پرولین در اثر تنش کم آبی ممکن است یکی از عوامل کاهش عملکرد نیز باشد.